Hiểu về tài sản gốc trên Cardano
Ngày 12 tháng 08 năm 2023 - Chia sẻ bài viết này trên Twitter | Facebook | Telegram
Tính năng tài sản gốc là một cách làm sáng tạo để tách người phát hành token ra khỏi chủ sở hữu token và chuyển giao việc này như là một hoạt động cốt lõi cho giao thức. Xử lý tài sản gốc rẻ hơn và an toàn hơn nhưng với chi phí khả năng lập trình thấp hơn. Trong bài viết này, chứng ta hãy cùng so sánh các cách tiếp cận token của nền tảng Cardano và Ethereum.
Tài sản gốc
Cardano được gọi là sổ cái đa tài sản. Cơ sở hạ tầng kế toán được xác định trong mô hình sổ cái đã được mở rộng để có thể quản lý các token theo cách tương tự như quản lý tiền gốc ADA. Sổ cái Cardano hỗ trợ theo dõi chuyển nhượng và quyền sở hữu các loại tài sản khác nhau trên chính sổ cái của nó (chứ không phải thông qua hợp đồng thông minh như Ethereum).
Cardano có thể đúc, lưu trữ và chuyển token theo cách gọi là token bản địa (nguyên gốc), tức là nó không cần hợp đồng thông minh như Ethereum để quản lý các token. Các tập lệnh gốc chỉ được sử dụng để tạo (và ghi) token.
Chuyển token gốc từ địa chỉ này sang địa chỉ khác có nghĩa là chức năng này được cung cấp ở tầng giao thức của mạng lưới Cardano. Phần tương tự của mã nguồn giao thức được sử dụng để chuyển tiền ADA cũng được sử dụng để chuyển các token. Tất cả các chức năng cần thiết để xử lý token chỉ được triển khai một lần và hoàn toàn giống nhau đối với tất cả các token.
Nói một cách đơn giản, sổ cái và giao thức có thể xử lý token mà không cần bên thứ ba (nhà phát hành token) cung cấp mã nguồn (hợp đồng thông minh) với các quy tắc và chức năng bổ sung cho các hoạt động cơ bản.
Kiểm soát token
Người dùng muốn đúc token phải xác định được chính sách đúc. Người dùng này được gọi là người kiểm soát tài sản. Chính sách đúc tiền là một bộ quy tắc xác định, trong số những thứ khác, ai và trong những điều kiện nào sẽ có quyền kiểm soát việc cung cấp token, tức là đối với việc đúc và đốt. Người dùng này được gọi là người phát hành token. Bộ điều khiển tài sản và nhà phát hành token có thể là một thực thể.
Node luôn kiểm tra việc tuân thủ chính sách đúc tiền khi giao dịch được xử lý. Hầu như không có chỗ cho bất kỳ khai thác vượt mức.
Trong hình ảnh bên dưới, bạn có thể thấy ai có quyền kiểm soát token trong vòng đời của chúng. Việc đúc và đốt token được kiểm soát bởi nhà phát hành token. Anh ta cần tương tác với node Cardano. Sau khi nhà phát hành gửi token đến địa chỉ người dùng, thì người dùng sẽ là người duy nhất kiểm soát token thông qua ví của chính họ. Nói cách khác, việc chuyển nhượng và quyền sở hữu token không phụ thuộc vào tập lệnh gốc (của người tạo ra nó).
Sổ cái Cardano chịu trách nhiệm lưu trữ token và giao thức chịu trách nhiệm chuyển chúng. Chủ sở hữu token sử dụng ví Cardano thông thường để xây dựng và gửi giao dịch tới mạng để chi tiêu token.
Người dùng có thể sử dụng token trong các ứng dụng của bên thứ ba. Lưu ý rằng các tập lệnh để đúc và đốt token tách biệt với các ứng dụng. Các ứng dụng (được thực hiện trong nền tảng Plutus) tương tác với Cardano để thao tác token.
Trong các hộp màu xanh lam là các quy trình do Cardano cung cấp và chức năng của chúng không thể được xác định hoặc giới hạn bởi nhà phát hành token. Trong các hộp màu đỏ là các quy trình được xác định bởi nhà phát hành token. Trong các hộp màu vàng là môi trường thực thi (nền tảng) cho phép xử lý các tập lệnh (chương trình) của người dùng.
Khi người dùng sở hữu token, nhà phát hành token hoàn toàn không có quyền kiểm soát đối với họ. Người dùng có thể gửi token cho nhau và chỉ cần giao thức Cardano và sổ cái. Nhà phát hành token chỉ có thể giành quyền kiểm soát token (và có thể đốt chúng) nếu người dùng gửi chúng đến địa chỉ của họ. Người dùng có thể sử dụng hoàn toàn bất kỳ hợp đồng thông minh nào mà không bị hạn chế hoặc không cần phải xin phép nhà phát hành token.
Dưới đây là một hình ảnh tương tự cho Ethereum để bạn có thể so sánh cả hai nền tảng.
Ưu điểm và nhược điểm của tài sản bản địa
Một trong những lợi thế lớn nhất của tài sản bản địa là chúng có thể được gửi thông qua các giao dịch thông thường giống như tiền ADA. Vì vậy, phí chuyển tiền sẽ thấp hơn, vì nhu cầu về tài nguyên máy tính cho việc chuyển tiền của họ thấp hơn so với việc phải sử dụng hợp đồng thông minh. Nếu cần sử dụng hợp đồng thông minh, phí sẽ phụ thuộc vào mức độ phức tạp của hợp đồng thông minh (về lượng tài nguyên mà hợp đồng thông minh đó cần tiêu thụ).
Độc lập với các hợp đồng thông minh giúp dễ dàng gửi nhiều token trong một giao dịch. Thậm chí có thể xác định nhiều người nhận trong một giao dịch. Việc xác minh một giao dịch như vậy rất đơn giản và như đã nói, giống nhau đối với tất cả các token.
Lưu trữ token trong sổ cái và chuyển chúng qua giao thức Cardano an toàn hơn vì nó không phụ thuộc vào chức năng do bên thứ ba triển khai trong hợp đồng thông minh. Bằng cách này, token không thể bị mất do lỗi trong mã hợp đồng. Không cần thiết phải sao chép/dán một số hợp đồng sẵn có khác hoặc phát minh ra thứ gì đó mới khi muốn tạo token.
Việc không thể tùy chỉnh các quy tắc chuyển token có một nhược điểm nếu nhà phát hành token muốn tự xác định chúng vì một số lý do. Nếu nhà phát hành token muốn giữ quyền kiểm soát việc chuyển token do nhu cầu tuân thủ các quy định, thì điều này là không thể trong trường hợp của Cardano. Ví dụ: việc phát hành stablecoin ở một khu vực tài phán nhất định có thể yêu cầu khả năng triển khai danh sách đen, kiểm duyệt giao dịch hoặc đóng băng tài khoản.
Lưu ý rằng các token gốc có các thuộc tính giống (hoặc rất giống) với các token ADA. Không thể ngăn ai đó sử dụng token, thực hiện kiểm duyệt giao dịch hoặc đóng băng địa chỉ bằng token.
Rất dễ kiểm tra token vì chúng được lưu trữ minh bạch trong sổ cái. Chỉ cần tra cứu chính sách đúc tiền và kiểm toán viên có trong tay tất cả các thông tin cần thiết.
So sánh Cardano và Ethereum
Khi đúc token trên Cardano, chỉ có thể xác định các thuộc tính cơ bản của token như tên, số lượng và thực thể có thể đúc và đốt token. Chức năng chỉ có thể được xác định để đúc và đốt. Ví dụ: có thể chỉ định thời gian sau đó việc đúc thêm hoặc đốt token bị ngăn chặn.
Khi đúc token trên Ethereum, cần phải viết toàn bộ hợp đồng thông minh trong đó các chức năng được xác định, tức là hành vi cụ thể của từng hoạt động với token. Ngoài tên và số lượng token, cần xác định chức năng đúc, đốt, chuyển token và những thứ khác. Ví dụ: chức năng phê duyệt có thể đảm bảo tài khoản có khả năng chi tiêu một số lượng token nhất định thay mặt cho người gửi. Hơn nữa, cho phép một chức năng cho phép truy vấn số lượng token mà một tài khoản được phép chi tiêu thay cho tài khoản khác.
Ethereum cho phép token có khả năng lập trình cao hơn. Nhà phát hành token có nhiều quyền kiểm soát hơn không chỉ đối với việc đúc và đốt token mà còn có thể xác định ai có thể chi tiêu token và trong những điều kiện nào.
Hình ảnh bên dưới mô tả chức năng được kiểm soát bởi giao thức và hợp đồng thông minh.
Trong các hộp màu đỏ là tất cả các quy trình phải được xác định bởi nhà phát hành token. Hợp đồng thông minh xác định các chức năng và sự kiện chi phối việc tạo, chuyển nhượng và cân bằng token. Hợp đồng thông minh cũng duy trì ánh xạ số dư token của từng tài khoản trong kho lưu trữ của nó. Giao thức Ethereum chỉ cung cấp môi trường thực thi (nền tảng) để triển khai và thực hiện hợp đồng thông minh.
Giao thức Ethereum không có bất kỳ giám sát hoặc quyền kiểm soát nào đối với các token được đúc. Nó chỉ thực thi mã hợp đồng thông minh theo các quy tắc của nó và ghi lại các thay đổi trạng thái của nó trên sổ cái.
Giao thức Cardano biết về các token được đúc và kiểm soát việc chuyển tiền của chúng thông qua các giao dịch và lưu trữ trong sổ cái.
Cách tiếp cận khác nhau của cả hai nền tảng được phản ánh trong cách ứng dụng của bên thứ ba có thể sử dụng token.
Các ứng dụng trong hệ sinh thái Cardano có thể tùy ý hoạt động với tất cả các token hiện có thông qua các giao dịch gốc. Các nhóm xây dựng DEX có toàn quyền kiểm soát tất cả các chức năng. Họ có thể xác định các điều kiện để sử dụng token. Các nhà phát hành token không có quyền kiểm soát việc sử dụng token trong các ứng dụng của bên thứ ba. Nói cách khác, các nhóm xác định chức năng cho phép họ nhận token từ người dùng (thường là để đổi lấy các token khác). Hơn nữa, chính họ xác định chức năng của nhóm thanh khoản và hoán đổi token. Mỗi DEX có thể hoạt động khác nhau đáng kể.
Trong trường hợp của Ethereum, nhiều hợp đồng thông minh phải tương tác với nhau. Nhóm xây dựng DEX phải tạo một hợp đồng thông minh tương tác với các hợp đồng thông minh đã được sử dụng để đúc token. Nếu bạn muốn hoán đổi token trên Uniswap, 4 hợp đồng thông minh sẽ tương tác với nhau. Hợp đồng thông minh cho token X, hợp đồng cho token Y, hợp đồng thông minh cho nhóm thanh khoản với token X và Y và cái gọi là hợp đồng bộ định tuyến, tạo điều kiện cho sự tương tác giữa người dùng và hợp đồng cặp. Các DEX xây dựng nhóm bị hạn chế phần nào bởi các hoạt động được xác định trong hợp đồng thông minh để đúc token. May mắn thay, các giao diện tiêu chuẩn được sử dụng nên việc tương tác tương đối dễ dàng.
Token trong blockchain Cardano là UTxO giống như tiền ADA. Có thể xử lý song song các giao dịch và xác thực tập lệnh. Lưu ý rằng việc gửi token hoàn toàn độc lập với nền tảng Plutus. Nền tảng Plutus có thể được sử dụng để xác định hành vi nâng cao hơn.
Token trong Ethereum là số dư được lưu trữ và điều chỉnh bởi hợp đồng thông minh. Xử lý song song là không thể bởi vì mỗi node trong mạng chỉ có thể thực hiện một giao dịch tại một thời điểm. Điều này là do Ethereum sử dụng mô hình thực thi tuần tự và việc xử lý token (bao gồm cả việc chuyển token) phụ thuộc vào môi trường thực thi (EVM).
Lời kết
Đúc token trên Cardano rất đơn giản và tương đối an toàn, vì nhà phát hành token chỉ xác định các đặc điểm cơ bản của token và quyền đúc và đốt. Các hoạt động cơ bản với token được cung cấp bởi node Cardano, các hoạt động phức tạp hơn có thể được lập trình trong tập lệnh Plutus. Điều này làm cho việc gửi token rất rẻ vì nó tiêu tốn một lượng tài nguyên máy tính tối thiểu.
Ethereum yêu cầu nhà phát hành token xác định (chương trình) tất cả các chức năng quan trọng cho các hoạt động với token, bao gồm cả chuyển nhượng. Kiểm soát tốt hơn đối với token của nhà phát hành token là hữu ích trong một số trường hợp nhưng với chi phí là yêu cầu cao hơn về mức tiêu thụ tài nguyên máy tính.
Sự khác biệt trong cả hai cách tiếp cận có lẽ dễ thấy nhất ở khả năng phát hành stablecoin phải tuân thủ các yêu cầu quy định của cơ quan quản lý. Trên Ethereum, có thể hạn chế người dùng chi tiêu token (kiểm duyệt giao dịch, đóng băng tài khoản), trong khi Cardano hoàn toàn không cho phép điều này.
Tất nhiên, khả năng lập trình cao hơn của Ethereum cũng có thể được sử dụng cho chức năng tích cực khác, không chỉ để hạn chế quyền của người dùng liên quan đến việc chi tiêu token. Cardano thiếu chức năng tương tự như tiêu chuẩn ERC-20 cho phép nhà phát hành token có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với token. Hiện tại, về mặt công nghệ, không thể có stablecoin tuân thủ quy định của các cơ quan quản lý trên Cardano. Mặt khác, có lẽ sẽ tốt hơn nếu các cơ quan quản lý cho phép sự tồn tại của stablecoin mà chỉ chủ sở hữu mới có quyền kiểm soát.
Nguồn bài viết tại đây
Đọc thêm các bài viết liên quan tại thẻ Tags bên dưới