Midnight và Mina: Sự Kết Hợp của ZK và Recursive SNARK trong Blockchain
Ngày 5 tháng 02 năm 2025
Giới thiệu
Sebastien, người sáng lập Time S Studios tại DC Spark, đã giới thiệu hai dự án Blockchain tiềm năng mà ông đang làm việc: Mina và Midnight. Cả hai đều là các dự án sử dụng Zero-Knowledge Cryptography (Zero-knowledge) – một công nghệ mã hóa tiên tiến giúp đảm bảo quyền riêng tư và khả năng mở rộng trong Blockchain.
Dù có chung nền tảng là Zero-knowledge và Recursive SNARK, hai dự án này lại có cách tiếp cận khác nhau trong việc triển khai và sử dụng công nghệ. Podcast này sẽ tóm tắt bài thảo luận của Sebastien giải thích các khái niệm quan trọng và so sánh cách hoạt động của Mina và Midnight trong lĩnh vực Blockchain.
1. Zero-Knowledge Cryptography (Zero-knowledge) là gì?
Zero-knowledge Cryptography là một kỹ thuật mã hóa giúp xác minh thông tin mà không cần tiết lộ nội dung cụ thể. Điều này có hai ứng dụng chính trong Blockchain:
- Compression (Nén dữ liệu): Giảm lượng dữ liệu cần xử lý trên Blockchain.
- Privacy (Quyền riêng tư): Cho phép xác thực thông tin mà không cần công khai nội dung.
Sebastien minh họa khái niệm này qua trò chơi ""Where’s Waldo?"" (Tìm xem Waldo ở đâu?). Giả sử bạn đã tìm thấy Waldo trên một tấm bản đồ đầy chi tiết. Nếu bạn muốn chứng minh với bạn bè rằng bạn biết vị trí của Waldo mà không tiết lộ toàn bộ bản đồ, bạn có thể che toàn bộ trang và chỉ khoét một lỗ nhỏ ngay chỗ Waldo đang đứng. Điều này giúp:
- Đảm bảo quyền riêng tư, vì bạn không để lộ phần còn lại của bản đồ.
- Cung cấp bằng chứng gọn nhẹ, giúp tiết kiệm dữ liệu khi xác minh.
Cách tiếp cận này rất quan trọng trong Blockchain, đặc biệt khi xây dựng các Zero-knowledge-rollup – giải pháp mở rộng Layer 2 sử dụng Zero-knowledge để tối ưu hóa lưu trữ và xử lý giao dịch.
2. Recursive SNARK – Công Nghệ Nâng Cao của Zero-knowledge
Recursive SNARK là một kỹ thuật giúp gộp nhiều chứng minh Zero-knowledge thành một bằng chứng duy nhất có kích thước không đổi. Điều này có nghĩa là:
- Giảm chi phí và thời gian xử lý, ngay cả khi có nhiều giao dịch cần xác minh.
- Cải thiện khả năng mở rộng của Blockchain, vì chỉ cần một bằng chứng duy nhất để xác nhận hàng loạt giao dịch.
Quay lại ví dụ ""Where’s Waldo?"", thay vì chỉ tìm một Waldo trên một trang, bạn có thể có nhiều cuốn sách ""Where’s Waldo?"" và cần chứng minh rằng bạn đã tìm thấy Waldo trên tất cả các trang. Recursive SNARK giúp bạn chỉ cần một bằng chứng duy nhất cho toàn bộ cuốn sách, thay vì phải tạo nhiều chứng minh riêng lẻ.
3. Mina và Midnight – Hai Cách Tiếp Cận khác Nhau
Cả Mina và Midnight đều sử dụng Zero-knowledge và Recursive SNARK, nhưng có sự khác biệt quan trọng trong cách triển khai.
3.1. Mina – Blockchain Nhẹ Nhất Thế Giới
- Mina là một trong những Blockchain tiên phong sử dụng Zero-knowledge từ đầu đến cuối, với mục tiêu tạo ra một Blockchain siêu nhẹ.
- Thay vì lưu trữ toàn bộ lịch sử giao dịch như Bitcoin hoặc Ethereum, Mina chỉ lưu trữ một bằng chứng Zero-knowledge nhỏ gọn để xác minh trạng thái Blockchain.
- Điều này giúp Mina có dung lượng chỉ 22 KB, trong khi Ethereum có kích thước hơn 1 TB.
- Mina tập trung vào khả năng mở rộng và khả năng tương tác với các Blockchain khác.
3.2. Midnight – Định Hướng Quyền Riêng Tư
- Midnight là một dự án Blockchain tập trung vào bảo vệ quyền riêng tư trong giao dịch và dữ liệu.
- Midnight không chỉ sử dụng Zero-knowledge để nén dữ liệu, mà còn đảm bảo tính ẩn danh khi thực hiện giao dịch.
- Một trong những ứng dụng quan trọng của Midnight là bảo vệ dữ liệu trong lĩnh vực tài chính, y tế và doanh nghiệp, nơi quyền riêng tư là yếu tố then chốt.
4. Ứng Dụng của Zero-knowledge trong Blockchain
Zero-knowledge có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong Blockchain, bao gồm:
4.1. DeFi (Tài chính phi tập trung)
- Zero-knowledge giúp bảo vệ người dùng khỏi các cuộc tấn công sandwich attack khi giao dịch trên các sàn DEX.
- Hỗ trợ quản lý tài sản số một cách ẩn danh, giúp bảo vệ quyền riêng tư của nhà đầu tư.
4.2. Gaming (Trò chơi trên Blockchain)
- Zero-knowledge giúp bảo mật thông tin trò chơi, tạo ra các chiến thuật chơi hấp dẫn như Fog of War (che giấu thông tin chiến thuật của đối thủ).
- Đảm bảo sở hữu tài sản kỹ thuật số bền vững, giúp game thủ giữ được tài sản ngay cả khi trò chơi bị đóng cửa.
4.3. Quản lý tài sản trong thế giới thực
- Các công ty có thể sử dụng Zero-knowledge để lưu trữ hồ sơ y tế trên Blockchain mà không tiết lộ nội dung cụ thể.
- Hỗ trợ chứng minh danh tính mà không cần chia sẻ thông tin cá nhân, ví dụ như xác minh tuổi khi mua rượu mà không cần công khai ngày sinh.
5. Tầm Quan Trọng Của Zero-knowledge Trong Tương Lai
Sebastien nhấn mạnh rằng Zero-knowledge không chỉ là một xu hướng, mà sẽ trở thành một tiêu chuẩn trong ngành Blockchain. Khi các vấn đề về quyền riêng tư và khả năng mở rộng ngày càng quan trọng, các Blockchain có hỗ trợ Zero-knowledge như Mina và Midnight sẽ đóng vai trò then chốt trong hệ sinh thái Blockchain toàn cầu.
Dự báo xu hướng
- Nhiều Blockchain sẽ tích hợp Zero-knowledge để tối ưu hóa chi phí và mở rộng hệ thống.
- Quyền riêng tư trong giao dịch tài chính sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc, đặc biệt khi chính phủ ứng dụng các quy định chặt chẽ hơn.
- Ứng dụng của Zero-knowledge sẽ vượt ra khỏi DeFi, tiến vào các lĩnh vực như y tế, chính phủ điện tử và bảo mật dữ liệu cá nhân.
Kết luận
Cả Mina và Midnight đều là những dự án tiên phong trong việc ứng dụng Zero-Knowledge Cryptography (Zero-knowledge) và Recursive SNARK. Trong khi Mina tập trung vào khả năng mở rộng với Blockchain nhẹ, Midnight hướng tới bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu người dùng.
Công nghệ Zero-knowledge sẽ tiếp tục phát triển và trở thành nền tảng quan trọng cho thế hệ Blockchain tiếp theo, giúp cải thiện khả năng mở rộng, bảo vệ quyền riêng tư và tạo ra nhiều ứng dụng thực tiễn hơn trong thế giới số.
Nguồn bài viết tại đây
Chia sẻ bài viết này trên Twitter | Facebook | Telegram
Đọc thêm các bài viết liên quan tại thẻ Tags bên dưới